||Sundarakanda ||
|| Sarga 54||( Slokas in English )
हरिः ओम्
Sloka Text in Telugu , Kannada, Gujarati, Devanagari, English
sundarakāṁḍa.
atha catuḥpaṁcāśassargaḥ||
vīkṣamāṇastatō laṁkāṁ kapiḥ kr̥ta manōrathaḥ|
varthamāna samutsāhaḥ kāryaśēṣamaciṁtayat||1||
kinnu khalvaśiṣṭhaṁ mē kartavya miha sāṁpratam|
yadēṣāṁ rakṣasāṁ bhūyaḥ saṁtāpajananaṁ bhavēt ||2||
vanaṁ tāvat pramathitaṁ prakr̥ṣṭā rākṣasā hatāḥ|
balaika dēśaḥ kṣapitaḥ śēṣaṁ durga vināśanam||3||
durgēvināśitē karma bhavēt sukhapariśramam|
alpayatnēna kāryē:'smin mamasyāt saphalaḥ śramaḥ||4||
yōhyayaṁ mama lāṁgūlē dīpyatē havya vāhanaḥ|
asya saṁtarpaṇaṁ nyāyaṁ kartumēbhirgr̥hōttamaiḥ||5||
tataḥ pradīptalāṁgūlaḥ savidyudiva tōyadaḥ|
bhavanāgrēṣu laṁkāyā vicacāra mahākapiḥ||6||
gr̥hādgr̥haṁ rākṣasānāṁ udyānānica vānaraḥ|
vīkṣamāṇō hyasaṁtrastaḥ prāsādāṁśca cacāra saḥ||7||
avaplutya mahāvēgaḥ prahastasya nivēśanam|
agniṁ tatra sa nikṣipya śvasanēna samō balī||8||
tatōnyatpupluvē vēśma mahāpārśvasya vīryavān ||
mumōca hanumān agniṁ kālānalaśikhōpamam||9||
vajradaṁṣṭrasya ca tathā pupluvē sa mahākapiḥ|
śukasya ca mahātējāḥ sāraṇasya ca dhīmataḥ||10||
tathā cēndrajitō vēśma dadāha hariyūthapaḥ|
jambumālēḥ sumālēśca dadāha bhavanaṁ tataḥ||11||
rasmikētōśca bhavanaṁ sūryaśatrōḥ tathaiva ca|
hrasvakarṇasya daṁṣṭrasya rōmaśasya ca rakṣasaḥ||12||
yuddhōnmattasya mattasya dhvajagrīvasya rakṣasaḥ|
vidyujjihvasya ghōrasya tathā hastimukhasya ca||13||
karāḷasya piśācasya śōṇitākṣasya caiva hi|
kuṁbhakarṇasya bhavanaṁ makarākṣasya caiva hi||14||
yajñaśatrōśca bhavanaṁ brahmaśatrōḥ tathaiva ca|
narāntakasya kuṁbhasya nikuṁbhasya durātmanaḥ||15||
varjayitvā mahātējā vibhīṣaṇa gr̥haṁ prati|
kramamāṇaḥ kramēṇaiva dadāha haripuṁgavaḥ||16||
tēṣu tēṣu mahārhēṣu bhavanēṣu mahāyaśāḥ|
gr̥hēṣvr̥ddhimatāṁ vr̥ddhiṁ dadāha mahākapiḥ||17||
sarvēṣāṁ samatikramya rākṣasēṁdrasya vīryavān|
asadātha lakṣmīvān rāvaṇasya nivēśanam||18||
tatastasmin gr̥hē mukhyē nānāratna vibhūṣitē|
mērumaṁdara saṁkāśē sarvamaṁgaḷaśōbhitē||19||
pradīpta magni mutsr̥jya lāṁgulāgrē pratiṣṭitam|
nanāda hanumān vīrō yugānta jaladō yathā||20||
śvasanēna ca saṁyōgāt ativēgō mahābalaḥ|
kālāgniriva jajvāla prāvardhata hutāśanaḥ ||21||
pradīptamagniṁ pavanaḥ tēṣu vēśma svacārayat|
abhūcchvasana saṁyōgāt ativēgō hutāśanaḥ||22||
tāni kāṁcanajālāni muktāmaṇimayāni ca|
bhavanānyavaśīryanta ratnavanti mahānti ca||23||
tāni bhagnavimānāni nipēturvasudhātalē|
bhavanānīva siddhānāmambarāt puṇyasaṁkṣayē||24||
saṁjajñē tumulaḥ śabdōrākṣasānāṁ pradhāvatāṁ|
svagr̥hvasya paritrāṇē bhagnōtsāhōrjitaśriyām||25||
nūnamēṣō:'gni rāyātaḥ kapirūpēṇa hā iti|
krandantyaḥ sahasāpētuḥ stananthayadharāḥ striyaḥ||26||
kāścidagni parītēbhyō harmyēbhyō mukta mūrthajāḥ|
patantyō rējirē:'bhrēbhyaḥ saudāminya ivāmbarāt||27||
vajravidruma vaiḍūrya muktā rajata saṁhitān|
vicitrānbhavanān dātūn syandamānān dadarśa ha||28||
nāgniḥ tr̥pyati kāṣṭhānāṁ tr̥ṇānāṁ ca yathā tathā |
hanumān rākṣasēṁdrāṇāṁ viśastānāṁ na tr̥pyati||
kvacit kiṁśukasaṁkāśāḥ kvacicchālmalisannibhāḥ|
kvacitkuṁkumasaṁkāśāḥ śikhāvahnēścakāśirē||30||
hanūmatā vēgavatā vānarēṇa mahātmanā|
laṁkāpuraṁ pradagdhaṁ tat rudrēṇa tripuraṁ yathā||31||
tatastu laṁkāpura parvatāgrē samutthitō bhīmaparākramō:'gniḥ|
prasāryacūḍāvalayaṁ pradīptō hanūmatā vēgavatā visr̥ṣṭaḥ||32||
yugānta kālānalatulyavēgaḥ samārutō:'gnirvvr̥dhē divispr̥k|
vidhūmaraśmirbhavanēṣu saktō rakṣaḥ śarīrājyasamarpitārciḥ||33||
ādityakōṭīsadr̥śaḥ sutējā laṁkāṁ samastāṁ parivārya tiṣṭan|
śabdairanaikai raśaniprarūḍhairbhindan nivāṇḍaṁ prababhau mahāgniḥ||34||
tatrāmbarādagniratipravr̥ddhō rūkṣaprabhaḥ kiṁśukapuṣpacūḍaḥ|
nirvāṇadhūmākularājayaśca nīlōtpalābhāḥ pracakāśirē:'bhrāḥ||35||
vajrīmahēṁdrastridaśēśvarō vā sākṣādyamō vā varuṇō:'nilō vā|
rudrōsgnirarkō dhanadaśca sōmō na vānarōsyaṁ svayamēva kālaḥ||36||
kiṁbrāhmaṇaḥ sarva pitāmahasya sarvasya dhātuścaturānanasya|
ihāsgatō vānara rūpadhārī rakṣōpasaṁhārakaraḥ prakōpaḥ||37||
kiṁ vaiṣṇavaṁ vā kapirūpamētya rakṣō vināśāya paraṁ sutējaḥ|
anantamavyakta macintya mēkam svamāyayā sāmprata māgataṁ vā||38||
ityēvamūcurbhavō viśiṣṭhā rakṣōgaṇāstatra samētya sarvē|
saprāṇi saṁghāṁ sagr̥hāṁ savr̥kṣām dagdhāṁ purīṁ tāṁ sahasā samīkṣya||39||
tatastu laṁkā sahasā pradagdhā sarākṣasā sāśvarathā sanāgā|
sapakṣisaṁghā samr̥gā savr̥kṣā rurōda dīnā tumulaṁ saśabdam||40||
hā tāta hāputtraka kānta mittra hā jīvitaṁ bhōgayutaṁ supuṇyam|
rakṣōbhirēvaṁ bahudhā bruvadbhiḥ śabdaḥ kr̥tō ghōrataraḥ subhīmaḥ||41||
hutāśanajvālasamāvr̥tā sā hatapravīrā parivr̥tta yōdhā|
hanūmataḥ krōdha balābhibhūtā babhūva śāpōpahatēva laṁkā||42||
sasaṁbhramatrasta viṣaṇṇa rākṣasām samujjvala jjvālahutāśanāṁkitām|
dadarśa laṁkāṁ hanumānmahāmanāḥ svayaṁbhukōpōpahatā mivāvanim||43||
bhuṁktvā vanaṁ pādaparatnasaṁkulam
hatvātu rakṣāṁsi mahānti saṁyugē|
dagdhvā purīṁ tāṁ gr̥haratna mālinīm
tasthau hanumān pavanātmajaḥ kapiḥ||44||
trikūṭaśr̥ṁgāgratalē vicitrē pratiṣṭitō vānararājasiṁhaḥ|
pradīpta lāṁgūlakr̥tārcimālī vyarājatā:':'ditya ivāṁśumālī||45||
sa rākṣasāṁ stān subahūṁśca hatvā
vanaṁ ca bhaṁktvā bahupādapaṁ tat|
visr̥jya rakṣōbhavanēṣu cāgnim
jagāma rāmaṁ manasā mahātmā||46||
tatastu taṁ vānaravīra mukhyaṁ mahābalaṁ mārutatulya vēgam|
mahāmatiṁ vāyusutaṁ variṣṭaṁ pratuṣṭuvuḥ dēvagaṇāśca sarvē||47||
bhaṁktvā vanaṁ mahātējā hatvā rakṣāṁsi saṁyugē|
dagdhvā laṁkāpurīṁ ramyāṁ rarāja sa mahākapiḥ||48||
tatradēvāḥ sagaṁdharvāḥ siddhāśca paramarṣayaḥ|
dr̥ṣṭvā laṁkāṁ pradagdhāṁ tāṁ vismayaṁ paramaṁ gatāḥ||49||
taṁ dr̥ṣṭvā vānaraśrēṣṭhaṁ hanumaṁtaṁ mahākapiṁ|
kālāgniriti saṁcintya sarvabhūtāni tatrasuḥ||50||
dēvāśca sarvēmunipuṁgavāśca gaṁdharvavidyādharanāgayakṣāḥ|
bhūtāni sarvāṇi mahānti tatra jagmuḥ parāṁ prītimatulyarūpām||51||
ityārṣē śrīmadrāmāyaṇē ādikāvyē vālmīkīyē
caturviṁśat sahasrikāyāṁ saṁhitāyām
śrīmatsundarakāṁḍē catuḥpaṁcāśassargaḥ ||
||ōm tat sat||
|| Om tat sat ||